දේශීය ආදායම් දෙපාර්තමේන්තුව (IRD) හිඟ බදු අයකර ගැනීමේ උත්සාහයක් ලෙස බදු නොගෙවන්නන්ගේ බැංකු ගිණුම් අත්හිටුවීමට නිවේදන 900 ක් නිකුත් කර ඇති බව මාර්ග සහ විධි පිළිබඳ පාර්ලිමේන්තු කාරක සභාව අනාවරණය කර තිබේ.
නවවැනි පාර්ලිමේන්තුවේ පස්වැනි සැසි වාරයේදී නිකුත් කර ඇති එම කමිටුවේ තුන්වැනි වාර්තාවේ මේ බව සඳහන් කර ඇත.
මහා භාණ්ඩාගාරයට සිදුවූ සැලකිය යුතු අලාභයක් හේතුවෙන් මෙම තීරණය ගෙන ඇති අතර එය ආසන්න වශයෙන් රුපියල් ට්‍රිලියන 2 ක් පමණ වන බව වාර්තාවේ සඳහන් කර තිබේ.
මෙම පාඩුව සිදුව ඇත්තේ රුපියල් බිලියන 978 ක බදු නිදහස් කිරීම් සහ ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රධාන ආදායම් ආයතන විසින් රුපියල් ට්‍රිලියනයකට වඩා බදු එකතු කර ගැනීමට ඇති නොහැකියාව හේතුවෙන් බව සඳහන් කර තිබේ.
IRD විසින් පැහැර හරින ලද බදු අයකර ගැනීම සඳහා බැංකු ගිණුම් 900 ක් අත්හිටුවීමේ නිවේදන යැවීමෙන් පසුව, සමහර බදු ගෙවන්නන් බැංකු ගිණුම් අත්හිටුවීමේ දැන්වීම් වලට ප්‍රතිචාර දක්වා ඇති අතර ඔවුන්ට පැහැර හැරීමේ බදු පියවීම සඳහා මාස හයකට නොඅඩු ගෙවීම් සැලැස්මක් ලබා දුන් බව වාර්තාව පවසයි. බැංකු ගිණුම් අත්හිටුවීමේ නිවේදනවලට ප්‍රතිචාර නොදක්වන පුද්ගලයින් සම්බන්ධයෙන් අධිකරණ ක්‍රියාමාර්ග ආරම්භ කර ඇත.
එසේම, 2024 ජනවාරි 1 සිට 2024 ජූනි 30 දක්වා දේශීය ආදායම් දෙපාර්තමේන්තුව නව බදු ලිපිගොනු 255,194 ක් විවෘත කර ඇති අතර, 2024 මැයි 31 වන විට මුළු බදු ලිපිගොනු සංඛ්‍යාව 1,132,598 දක්වා වැඩිවී තිබේ.
“වයස අවුරුදු 18ට වැඩි පුද්ගලයන් මිලියන පහක් ලියාපදිංචි කර බදු හැඳුනුම් අංකයක් (TIN) නිකුත් කර ඇති අතර තවත් පුද්ගලයන් මිලියන අටකගේ තොරතුරු තවමත් ලියාපදිංචි වීමට නියමිතව ඇත. මිලියන පහක පුද්ගලයින් ලියාපදිංචි කර ඇති අතර, ඔවුන්ගේ ජාතික හැඳුනුම්පත් අංක සහ ලිපිනයන් IRD විසින් ලබා ගන්නා ලදී. ජාතික හැඳුනුම්පත් (NIC) අංකය සහ TIN අංකය අතර පැහැදිලි සම්බන්ධයක් නොමැත. ජාතික හැඳුනුම්පත් අංකය ඉලක්කම් 12 කින් සමන්විත වන අතර ජූලියන් දින දර්ශනයට අනුව පුද්ගලයාගේ උපන් වර්ෂය ඇතුළත් වේ. ඊට වෙනස්ව, TIN යනු එවැනි තොරතුරු ඇතුළත් නොවන ඉලක්කම් 9 කින් යුත් අංකයකි.
බදු අභියාචනා ක්‍රියාවලිය අසීරු සහ කාලය ගතවන ක්‍රියාවලියක් වන අතර එහිදී බදු ගෙවන්නන් වැඩි වශයෙන් වගන්ති අර්ථකථනය කිරීමේදී පවතින අපැහැදිලිතා සම්බන්ධයෙන් අධිකරණයට යන බවද වාර්තාවේ දැක්වේ.
දේශීය ආදායම් දෙපාර්තමේන්තුව, ශ්‍රී ලංකා රේගුව සහ සුරාබදු දෙපාර්තමේන්තුව අභියෝග මධ්‍යයේ යම් ප්‍රගතියක් ලබා ඇති අතර, වසරේ මුල් භාගයේ දී රුපියල් බිලියන 1,680.2ක් එකතු කර ඇති අතර එය අපේක්ෂිත ආදායමෙන් සියයට 44ක් නියෝජනය කරයි.
සුරාබදු දෙපාර්තමේන්තුව විසින් අය නොකළ බදු රුපියල් බිලියන 7.9 ක් ගෙවිය යුතු බවත්, මත්පැන් සමාගම් 10 කින් සැලකිය යුතු මුදලක් ගෙවීමට ඇති බවත් අනාවරණය වි ඇත. බලපත්‍ර අවලංගු කර මෙම බදු අයකර ගන්නා ලෙස නැවත නැවතත් අනතුරු අඟවා තිබියදීත්, මුදල් අමාත්‍යාංශයේ සෘජු නියෝග නොමැතිව ක්‍රියා කළ නොහැකි බව සුරාබදු දෙපාර්තමේන්තුව ප්‍රකාශ කරන බව වාර්තාවේ සඳහන්ව ඇත.
මේ අතර බදු සම්බන්ධයෙන් පුළුල් තොරතුරු අද (26) මාධ්‍ය වෙත හෙළි කරන බව මුදල් රාජ්‍ය අමාත්‍ය රංජිත් සියඹලාපිටිය ප්‍රකාශ කළා.
හිඟ බදු අයකර ගනිමින් රාජ්‍ය ආදායම ඉහළ නැංවීමට මේ වන විට උත්සාහයන් යොමු වී ඇති බව සියඹලාපිටිය මහතා අවධාරණය කළේය. බැංකු ගිණුම් 900 ක් අත්හිටුවීම සම්බන්ධයෙන් ද අදහස් දැක්වූ ඒ මහතා ඊට අදාළ සියලු බදු තොරතුරු අද මාධ්‍ය වෙත ලබා දෙන බව පැවසීය.